به گزارش تحریریه، شِن یی(沈逸)، استاد برجسته روابط بین‌الملل دانشگاه فودان و عضو کمیته مشورتی دیپلماسی سایبری وزارت خارجه چین، معتقد است که چین با معرفی سامانه‌های نوین بازدارندگی، در حال ایجاد ستون جدیدی برای ثبات استراتژیک بین‌المللی است.
با توجه به اطلاعات پراکنده‌ای که تاکنون افشا شده است، رژه ۳ سپتامبر به رویدادی کلیدی در دوران جدید تحول توازن قوای جهانی در نظام بین‌الملل تبدیل خواهد شد. سامانه نوین ضربتی استراتژیک چین، با ویژگی «چهارگانه یکپارچه و تلفیق توانمندی‌های هسته‌ای و متعارف»، ثبات و قطعیت تازه‌ای را به نظام بین‌المللی آشفته کنونی تزریق خواهد کرد و نخستین نشانه‌های شکل‌گیری ستون جدیدی برای ثبات استراتژیک جهانی در عصر جدید نمایان خواهد شد.
۱. چین در تیررس اضطراب قدرت‌های هژمونیک
امروز، علت اصلی بی‌ثباتی در نظام بین‌الملل هنگام تغییر توازن قوا، اضطراب ناشی از افول قدرت هژمونیک ایالات متحده و متحدان اصلی آن است. واشنگتن و شرکایش به‌طور آگاهانه چین را به‌عنوان رقیب اصلی خود تعریف کرده و با اقداماتی مهارگرایانه، سرکوبگر و محدودکننده که اغلب جنبه پیشگیرانه دارند، آن را هدف قرار می‌دهند. در عین حال، آمریکا و متحدانش اراده و توان پاسداری از نظمی را که خود ساخته‌اند نیز از دست داده‌اند. خطرناک‌ترین سناریو زمانی رخ می‌دهد که این قدرت‌های هژمون، در ارزیابی برتری تسلیحاتی هسته‌ای_متعارف خود نسبت به چین دچار خطا شوند و در شرایطی که دیگر قادر به حفظ هژمونی از مسیر اقتصاد، فناوری، مالی یا دیپلماسی نیستند، به ماجراجویی‌های نظامی روی آورند؛ اقدامی که می‌تواند به آنچه «جنگ هژمونیک» نامیده می‌شود، منتهی شود.
۲. چین و نمایش سامانه‌های ضربه دوم؛ بازدارندگی نوین در عصر هوش مصنوعی
مؤثرترین راه برای از میان بردن این عدم قطعیت، آن است که چین ــ که به‌طور نظام‌مند هدف قرار گرفته است ــ سامانه راهبردی ضربتی خود را به‌طور کامل به نمایش بگذارد و بر پایه قدرت، یک وضعیت تازه از ثبات استراتژیک را بنا نهد. هشتاد سال پیش، زمانی که جنگ جهانی دوم و نبرد ضد فاشیستی به پیروزی رسید، بشریت در حوزه فناوری نظامی وارد عصر سلاح‌های هسته‌ای شد. هشتاد سال بعد، انقلاب فناوری اطلاعات به رهبری هوش مصنوعی، فناوری نظامی را توانمند ساخته و سلاح‌ها و تجهیزات را به عصر جدیدی از اطلاعاتی‌سازی، شبکه‌ای‌سازی، هوشمندسازی و بدون‌سرنشین‌شدن سوق داده است.
ثبات استراتژیک مؤثر بدین معناست که در هر سناریویی، توان ضربتی راهبردی چین بتواند به‌عنوان یک توانایی معتبر برای ضربه دوم عمل کرده و علیه هر رقیب بالقوه استراتژیک، یک بازدارندگی تنبیهی _بازدارندگی مبتنی بر سلب امکان موفقیت_ را ایجاد نماید.
به‌طور مشخص:
- در حوزه سلاح‌های هسته‌ای، ضروری است که یک سامانه مؤثر برای ضدحمله هسته‌ای شکل گیرد؛ بقاپذیری تجهیزات ضربه دوم افزایش یابد؛ کارآمدی ضدحمله تقویت شود؛ و به‌طور مؤثر سپر دفاعی مبتنی بر ترکیب «استفاده نخست از سلاح هسته‌ای + نظام دفاعی روانی _ راهبردی و تاکتیکی» که قدرت‌های بزرگ رقیب بنا کرده‌اند، در هم شکسته شود. این امر به چین امکان می‌دهد تا بازدارندگی هسته‌ای معتبری را اعمال کند؛ به این معنا که توانایی ضربه دوم، قابلیت انجام حملات نفوذگر و کارآمد علیه پایگاه‌های فرامرزی دشمنان قدرتمند و همچنین اهداف راهبردی سرزمینی آنان را داشته باشد.
- در سناریوهای درگیری متعارف، لازم است یک سامانه جدید توانمندی‌ها شکل گیرد که بر پایه «هوش مصنوعی + یگان‌های رزمی ترکیبی انسان _ بدون‌سرنشین» بنا شده باشد؛ به‌گونه‌ای که در صحنه‌های احتمالی درگیری با شدت‌های متفاوت، برتری بازدارنده‌ای با مزیت نسلی ایجاد کند.
به بیان دیگر، چین باید یک توانمندی و سامانه راهبردی واکنش انعطاف‌پذیر متناسب با الزامات حاکمیت، امنیت و منافع توسعه‌ای خود بنا کند و در تمامی طیف به‌کارگیری قدرت، پوشش کامل و بازدارندگی مؤثر را تحقق بخشد.
نمایش ربات رزمی مجهز به مسلسل ارتش چین در جریان مانورهای مشترک با کامبوج
۳. سامانه‌های هسته‌ای ـ متعارف چین؛ برد ۱۴۰۰۰ کیلومتری برای بازدارندگی مؤثر
انتظار می‌رود که در رژه ۳سپتامبر، سامانه موشکی «چهارگانه یکپارچه و تلفیق هسته‌ای_متعارف» به نمایش گذاشته شود و سامانه بازدارندگی راهبردی با ویژگی‌های چینی، برای نخستین بار به شکلی نسبتاً جامع و کامل در برابر جهان عرضه گردد. موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای زمین‌پایه، موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای جاده‌پایه متحرک، موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای زیردریایی‌پرتاب، موشک‌های هواپرتاب دورایستا، و موشک‌های کروز زیرصوت _ مافوق صوت کوتاه‌برد، میان‌برد و دوربرد، انتظار می‌رود به‌صورت نظام‌مند به نمایش درآیند. همچنین موشک‌های کوتاه، میان و دوربردی که با بهره‌گیری از فناوری برتر، توانایی ترکیبی هسته‌ای_متعارف در قالب مافوق صوت دارند، نیز انتظار می‌رود به‌شکل منسجم به نمایش گذاشته شوند.
برد پوششی این سامانه موشکی، به‌طور مؤثر اهدافی در فاصله ۲۵۰۰ تا ۱۴۰۰۰ کیلومتر را در بر خواهد گرفت و در برابر پایگاه‌های نظامی حریفان قدرتمند در پیرامون چین، و همچنین اهداف راهبردی سرزمینی آنان، توان بازدارندگی تخریبی مؤثری ایجاد خواهد کرد. این امر تضمین می‌کند که چین بتواند به‌شکل کارآمد، تمامی گزینه‌های نظامی رقیب را ــ از «بازدارندگی عملیاتی» تا «بازدارندگی مبتنی بر سلب دسترسی» ــ خنثی سازد.
۴. هوش مصنوعی در خدمت بازدارندگی؛ چین و نبرد شهری، دریایی و هوایی
در صحنه‌های درگیری متعارف در محیط‌های فناورانه پیشرفته، سامانه نبرد هوشمند ترکیبی انسان_بدون‌سرنشین با ویژگی‌های چینی به‌طور نظام‌مند به نمایش گذاشته خواهد شد. از اوت ۲۰۲۵ به این سو، رسانه‌های رسمی چین بارها صحنه‌هایی از تمرین‌های رزمی ارتش چین با بهره‌گیری از سامانه‌های نبرد هوشمند ترکیبی انسان_ بدون‌سرنشین را منتشر کرده‌اند. در کنفرانس خبری رژه ۳ سپتامبر نیز به‌صراحت اعلام شد که در میان یگان‌های رژه، یک یگان اختصاصی سامانه‌های رزمی بدون‌سرنشین حضور خواهد داشت تا دستاوردهای تازه ارتش آزادی‌بخش خلق چین در ساخت سامانه نوین و نظام‌مند توانمندی‌های رزمی را به نمایش بگذارد.
عملکرد نیروی هوایی پاکستان در نبرد هوایی ۲۰۲۵ میان هند و پاکستان، به‌طور غیرمستقیم، سطح پایه‌ای از نسخه ساده‌تر سامانه رزمی فراتر از برد دید (BVR) چین را به نمایش گذاشت. انتظار می‌رود در آرایش هوایی رژه ۳ سپتامبر، شاهد نمایش ابتدایی سامانه رزمی نوین هوشمند فراتر از برد دید باشیم که ترکیبی از «جنگنده‌های پیشرفته سرنشین‌دار + هواپیماهای بدون‌سرنشین وفادار همراه» است.
در زمین، دریا و زیر دریا نیز تجهیزات رزمی بدون‌سرنشین موجود به‌صورت نظام‌مند به نمایش درخواهند آمد و نمای کلی اولیه‌ای از گروه‌های رزمی هوشمند ترکیبی انسان_بدون‌سرنشین، از سطح دسته تا سطح ارتش‌های میدانی (گروه ارتش)، در چارچوب سامانه عملیاتی ارتش آزادی‌بخش خلق، برای نخستین بار به تصویر کشیده خواهد شد.
انتظار می‌رود سامانه‌های مذکور عمدتاً بتوانند چهار سناریوی بالقوه و شاخص را پوشش دهند:
اول، سناریوی اتحاد مجدد سرزمین مادری که توجه همه طرف‌ها را به خود جلب کرده است.
این سامانه‌ها به‌شکل نظام‌مند، راه‌حل‌های فناورانه و نامتقارن برای درهم شکستن طرح‌های موسوم به «جوجه‌تیغی مسلح» و «منظر جهنمی» دشمنان قدرتمند را ارائه خواهند داد. تلاش برای فرسایش ارتش آزادی‌بخش از طریق جنگ شهری، توسط گروه‌های رزمی ترکیبی به‌طور مؤثر خنثی خواهد شد و نیروهای مقاوم با بازدارندگی مستقیم توانمندی عظیم خوشه‌های بدون‌سرنشین مجهز به هوش مصنوعی مواجه خواهند گردید؛ «منظر جهنمی» وارونه خواهد شد و نیت دشمنان بزرگ برای مداخله نظامی از طریق متحدان استراتژیک منطقه‌ای کلیدی، توسط سامانه‌های منطقه‌ایِ یکپارچه، هوشمند و پیش‌دفاعی به‌طور مؤثر درهم شکسته خواهد شد.
HQ-۲۲ و نسخه صادراتی FK-۳؛ سامانه دفاع هوایی میان‌برد تا دوربرد چین، مجهز به قابلیت رهگیری چند هدف همزمان و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک، در خدمت ارتش چین و متحدان بین‌المللی آن
دوم، سناریوی نبرد دریایی ـ هوایی میان‌برد، که دشمنان قدرتمند قصد دارند با تکیه بر برتری ذخایر پلتفرم‌های اصلی جنگی خود اجرا کنند.
بازآفرینی صحنه نبرد میان‌برد دریایی ـ هوایی در غرب اقیانوس آرام، مشابه دهه ۱۹۴۰، در دریای جنوبی چین و پیرامون زنجیره دوم جزایر، با واکنش مؤثر سامانه‌های دفاعی فراساحلی نامتقارن و نظام‌مند چین روبه‌رو خواهد شد. انتظار می‌رود رژه ۳ سپتامبر پلتفرم‌های نوینی را به نمایش بگذارد که قادرند علیه اهداف ارزشمند همچون پلتفرم‌های بزرگ سطحی سرنشین‌دار و زیردریایی‌های سرنشین‌دار دشمنان، ضربات نامتقارن و با توان نفوذ بالا وارد کنند. از جمله، اما نه محدود به، پلتفرم‌های بزرگ بدون‌سرنشین زیردریایی/رزمی که پیش‌تر گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای را برانگیخته بود؛ این دستاوردها توانایی چین را برای اجرای ضربات نامتقارن مؤثر علیه پلتفرم‌های اصلی دشمنان در چنین صحنه‌هایی تثبیت خواهد کرد.
سوم، سناریوی رقابت ترکیبی دریایی_هوایی پیرامون جزایر کلیدی دریای جنوبی چین.
برخی کشورها مانند فیلیپین و ویتنام، می‌کوشند با تکیه بر اقدامات پیشگیرانه دشمنان قدرتمند و متحدان اصلی آنان، به «حرکت دوطرفه» در این منطقه دست بزنند. انتظار می‌رود که این تلاش‌ها با واکنش مؤثر توانمندی‌های نوین رزمی ترکیبی انسان_بدون سرنشین چین روبه‌رو شوند. از یک‌سو، از طریق سامانه‌های پرقدرت توصیف‌شده در دو سناریوی پیشین، بازدارندگی مؤثری علیه دشمنان پشتیبان اعمال خواهد شد؛ و از سوی دیگر، چین با بهره‌گیری از توانمندی‌های فناورانه واکنش انعطاف‌پذیر، از ابزارهای مؤثر شامل جنگ‌افزارهای غیرکشنده تا جنگ‌افزارهای کشنده مستقیم استفاده خواهد کرد تا در صحنه‌های کلیدی و علیه اهداف نمادین، تنبیه دقیقی بر رقبای مشخص اعمال کند.
«اورکا»؛ شناور رزمی بزرگ بدون‌سرنشین چین که در سال گذشته در نمایشگاه هوایی ژوهای رونمایی شد و اکنون به طور رسمی در نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق خدمت می‌کند. این شناور مجهز به سامانه‌های هوشمند پیشرفته، قابلیت سرعت بالا و امکان حمل پهپاد است و می‌تواند کارایی ضدزیردریایی ناوهای ۰۵۵ با وزن ۱۰ هزار تن را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.
چهارم، سناریوی نبرد بدون‌سرنشین با بار روانی و نمادین قوی.
انتظار می‌رود که رژه ۳ سپتامبر، توانایی‌های چینی در حوزه «پهپاد ـ ضدپهپاد» را به نمایش بگذارد و نشان دهد که این توانمندی‌ها و سامانه‌های مربوطه، به‌طور کامل وارد خدمت شده و از طریق ادغام مؤثر، به نیروی رزمی نوین ارتش آزادی‌بخش خلق چین تبدیل گردیده‌اند. یکپارچه‌سازی نظام‌مند پلتفرم‌های هوشمند رزمی بدون‌سرنشین، پیش‌بینی می‌شود یکی از نکات برجسته کلیدی رژه ۳ سپتامبر باشد.
۵. چین و راهبرد «بدون جنگ، دشمن را تسلیم کن»
با تکیه بر توانمندی‌ها و سامانه‌های یادشده، رژه سوم سپتامبر به‌طور کامل بازتاب‌دهنده راهبرد «بدون جنگ، دشمن را وادار به تسلیم کردن» و اصل «به‌کارگیری جنگ‌افزار برای پایان دادن به جنگ» خواهد بود؛ اصولی که راه‌حل امنیت جهانی نوینی با خرد چینی را به نمایش می‌گذارند. پس از این رژه ، انتظار می‌رود که حتی دشمنان قدرتمند نیز، همانند دیگر بازیگران، در برابر اقدام‌ها و تلاش‌های یکجانبه و غیرمسئولانه‌ای که صلح و ثبات منطقه آسیا_اقیانوسیه را بر هم می‌زند، وارد مرحله‌ای از رکود و انقباض شوند. این امر به این دلیل است که چین، در حالی که در عمل صاحب برتری قاطع در قدرت خواهد بود، همزمان به پایبندی خود به ایده جامعه‌ای با سرنوشت مشترک برای بشریت و به رویکرد توسعه‌محور و استراتژی خارجی‌اش ادامه خواهد داد. در نتیجه، دیگران به‌طور واقع‌بینانه صداقت چین را در پاسداری از صلح جهانی و توسعه پایدار، بیشتر خواهند پذیرفت.
البته این نوع پذیرش _ که شامل تأیید و قبول توانمندی‌ها و سامانه‌هایی است که در رژه سوم سپتامبر به نمایش درمی‌آیند _ به‌هیچ‌وجه روندی هموار نخواهد داشت و ناگزیر با فراز و فرودهایی همراه خواهد بود. با این حال، منطق بنیادین حاکم بر عملکرد نظام بین‌الملل، نتیجه نهایی را تعیین خواهد کرد: زیرا برتری قدرت، پس از ۸۰ سال توسعه، سرانجام وارد مرحله‌ای شده که به سود پایبندی به عدالت و صلحِ چینی است. بدین‌سان، نظام بین‌الملل در هر دو سطح راهبردی و تاکتیکی، از میزان بیشتری از قطعیت و ثبات برخوردار خواهد شد. این برای جهانی که پیوسته با منازعات، تهدیدها و چالش‌ها مواجه است، بی‌تردید خبری ارزشمند و امیدبخش به‌شمار می‌آید.
پایان/
نظر شما